CROHN HASTALIĞI NEDİR?
Crohn hastalığı, kronik (süreğen) ve gastrointestinal kanalın -ağızdan makata kadar- herhangi bir yerinde oluşabilen iltihabi bir hastalıktır.
Genellikle rektumu, kolonu ve ince barsağın (bağırsağın) alt kısımlarını (ileumun son bölümü) etkiler. Çok ender olarak mide, yemek borusu veya ağız da etkilenebilir. Sindirim sistemi hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
Crohn hastalığı olan kişilerin yaklaşık üçte birinde sadece kalın barsak (bağırsak), diğer üçte birinde sadece ince barsak (bağırsak) etkilenir. Kalan üçte birinde ise hem kalın hem de ince barsak (bağırsak) etkilenmektedir.
Inflamasyon (iltihap), bağırsağın (bağırsağın) tüm katmanlarına kadar yayılabilir. Bunun yanında, bazı bölümleri ‘atlayabilir’, böylece hastalıklı bölümler arasında barsağın (bağırsağın) normal bölümleri yer alabilir.
Şekil 1: Crohn hastalığının barsakları (bağırsakları) etkileyebileceği konumlar
Crohn hastalığının, özellikle yemek zamanlarında daha fazla karın ağrısı ve ishal gibi Ülseratif kolitten daha ısrarcı belirtileri vardır. Ülseratif kolit hakkında bilgi edinebilirsiniz.
BİLGİ: Crohn hastalığına, 1932 yılında hastalığı yazan ve onu bölgesel ileum iltihabı (Latince adı ileum olan ince barsakta (bağırsakta) bölgesel inflamasyon) olarak adlandıran Amerikalı doktor Burrill Bernard Crohn’un adı verilmiştir. Daha sonra hastalığın adı, doktorun hastalığı anlamadaki çalışmalarına atfen Crohn hastalığı olarak değiştirilmiştir.
Kimlerde Crohn Hastalığı olur?1
| Avrupa | Her 100.000 kişide 0,3 ila 12,7 kişi |
| Asya ve Orta Doğu | Her 100.000 kişide 0,04 ila 5,0 kişi |
| Kuzey Amerika | Her 100.000 kişide 0 ila 20,2 kişi |
| Yaş | Her yaşta oluşabilir ama yaygın olarak 18 ila 35 yaş arasında başlar |
| Cinsiyet | Kadınlarda ve erkeklerde eşit rastlanır |
| Diğer | En sık olarak sigara kullanan kişilerde oluşur – sigara kullanımıyla hastalık kötüleşir. Sigara kullananların ameliyat riski, sigara kullanmayanların iki katıdır. Sigarayı bırakmak bu artmış riski ortadan kaldırır. |
Araştırmacılar, Crohn hastalığında ailevi geçişin varlığını göstermişlerdir. Gerçekte Crohn hastalığı olan kişilerin yüzde 20’sinin Crohn hastalığı veya Ülseratif koliti olan birinci dereceden bir akrabaları (birinci dereceden kuzen veya daha yakın) bulunmaktadır.
Genetik bir faktör mevcuttur. Her iki ebeveynde de hastalık olması durumunda çocukların Crohn hastası olma riski yüzde 10, kardeşlerde hastalık olma riski ise yüzde 35’tir.
Belirtiler
Belirtiler, hastalığın ince barsakta (bağırsakta) veya kolonda olmasına göre değişiklik gösterir. İlk belirtilerin ortaya çıkmasından tanı konulmasına kadar geçen süre, ülseratif kolittekinden genellikle daha uzundur. Bunun nedeni, belirtilerin başlangıçta karakteristik özellikler göstermemesi ve doğru tanının konulmasını güçleştirmesidir.
Karın ağrısı olma eğilimi çok daha yüksek, dışkıda kan olması eğilimi biraz daha düşüktür.
Belirtiler şunları içerir:
| Dışkıda kan | Ara sıra |
| İshal | Gevşek, sulu veya sık dışkılama |
| Acil dışkılama ihtiyacı | Mevcut |
| Kanlı dışkılama | Zaman zaman |
| Ateş | Zaman zaman |
| Ağrı | Zaman zaman, özellikle karnın sağ alt tarafında, muhtemelen pelviste ağrıyla birlikte |
| Diğer | – İştah kaybı – Kilo kaybı – Halsizlik – Anüste yaralar, çıbanlar veya fistüller, muhtemelen cerahatle birlikte (anüsteki değişiklikler bir süre için hastalığın ilk ve tek belirtisi olabilir) – Ağızda yaralar |
Crohn hastalığı olan çocuklar, hem büyümede hem de cinsel gelişimde gecikme yaşayabilirler. İnflamatuvar Barsak Hastalıkları olan kişilerin bakımıyla ilgilenenler için bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Kaynakça
1. Molodecky, N.A., Soon, I.S., Rabi, D.M., Ghali, W.A., Ferris, M., Chernoff, G., Benchimol, E.I., Panaccione, R., Ghosh, S., Barkema, H.W., et al. (2012). Increasing Incidence and Prevalence of the Inflammatory Bowel Diseases With Time, Based on Systematic Review. Gastroenterology 142, 46–54.e42.